ThS.Bs. Trần Nguyễn Minh Nhật, Bs. Nguyễn Quốc Nhật,
Khoa Glôcôm Bệnh viện Mắt Thành phố Đà Nẵng
Thời gian đăng bài: 19h05 Ngày 31/3/2021
Nếu bạn giống như nhiều bệnh nhân mà chúng tôi đang điều trị, một trong những suy nghĩ đầu tiên của bạn khi được thông báo rằng bạn bị bệnh Glôcôm là: liệu tôi có bị mù không? Tin tốt là nếu bạn không bị mù vào thời điểm hiện tại, thì rất có khả năng bạn sẽ không bao giờ bị mù, ít nhất là do bệnh Glôcôm. Đúng là bệnh Glôcôm là nguyên nhân thứ hai gây mù lòa trên thế giới sau bệnh đục thủy tinh thể và nó là một mối đe dọa thực sự đối với thị lực của bệnh nhân nếu bệnh tiến triển. Nhưng từ các nghiên cứu khoa học trên toàn thế giới và kinh nghiệm khi điều trị những người cũng như bạn, chúng tôi có thể nói rằng phần lớn những người biết rằng họ bị bệnh Glôcôm và tiếp tục tuân theo các hướng dẫn chăm sóc tiêu chuẩn, sẽ vẫn đến cuối đời: Đọc và nhìn đủ tốt để tận hưởng cuộc sống từ cả hai mắt.
Khi đã trưởng thành, chúng ta sẽ không phát triển thêm bất kỳ tế bào mới nào trong não. Vì bệnh Glôcôm giết chết các tế bào thần kinh mắt thực sự là một phần của não, không có gì đáng ngạc nhiên khi thị lực bị mất sẽ không thể phục hồi được. Vì thế hy vọng tốt nhất của chúng tôi đối với bệnh nhân Glôcôm và mục tiêu điều trị là cứu thị lực còn lại. Chúng tôi có thể làm điều đó đến mức hầu hết những người bị bệnh Glôcôm sẽ có cuộc sống thị giác bình thường. Nhưng hiện tại không thể làm gì để trả lại thị lực đã bị mất do bệnh tăng nhãn áp.
Bệnh Glôcôm có nhiều khả năng ảnh hưởng đến một bên mắt hơn nhiều so với bên còn lại. Chúng tôi không biết tại sao lại như vậy, vì dường như cả hai mắt đều tiếp xúc với cùng một môi trường, chế độ ăn uống và sử dụng. Vì tổn thương chủ yếu ở một mắt và mắt còn lại không hoặc ít bị ảnh hưởng khiến người đó khá bình thường về mặt chức năng. Những người có một mắt còn nguyên vẹn có thể thực hiện hầu hết các hoạt động hàng ngày cũng như những người có hai mắt tốt. Mặc dù họ phải duy trì mức độ tỉnh táo cao hơn, nhưng việc lái xe và đi bộ phần lớn được thực hiện tốt và an toàn bởi những bệnh nhân Glôcôm sớm và trung bình như những anh chị em cùng tuổi với hai mắt tốt. May mắn thay, các khu vực thị lực bị ảnh hưởng bởi bệnh tăng nhãn áp không nằm ở phần trung tâm của tầm nhìn, nơi chúng ta đọc, xem tivi và sử dụng máy tính. Các khu vực mà các tế bào thần kinh chết sớm nhìn thấy môi trường nằm ở khu vực giữa vùng rìa, không phải trung tâm và không phải ở cực ngoài tầm nhìn của chúng ta. Vì não bộ thường nhận thông tin đầu vào từ cả hai mắt về mọi nơi trong thế giới trực tiếp của chúng ta, miễn là một mắt cung cấp hình ảnh về một khu vực, thì não sẽ không bỏ sót bất cứ thứ gì. Điều này cũng giải thích lý do vì sao bệnh nhân lại hay ngạc nhiên khi thấy vùng nhìn từng mắt của mình bị tổn thương và mất đi, nhưng khi sinh hoạt lại không thấy vấn đề gì. Bác sĩ cho họ thấy các vùng đen (vùng mà mắt không thể nhìn thấy) ở một mắt, nhưng theo như bệnh nhân được biết thì không có vùng đen hoặc điểm bị thiếu nào như vậy trong thế giới thực của họ khi họ nhìn bằng cả hai mắt. Điều đó tốt cho việc tiếp tục hoạt động bình thường, nhưng đó là một lý do tại sao mọi người không nhận thấy tổn thương bệnh Glôcôm của mình cho đến rất muộn trong quá trình bệnh tiến triển.
Thống kê thực tế cho thấy khoảng 5% những người bị bệnh Glôcôm sẽ mất khả năng đọc chữ in chuẩn ở cả hai mắt do bệnh Glôcôm góc mở. Và, nó cũng cao hơn 2-3 lần đối với những người bị bệnh Glôcôm góc đóng. Tuy nhiên, nhiều người trong số này bị mù là những người gần như mù trước khi phát hiện ra mình bị bệnh Glôcôm. Một số bệnh nhân có tình trạng xấu và mất thị lực do bệnh tăng nhãn áp thường là những người không tuân theo hướng dẫn chăm sóc hoặc đến bác sĩ quá muộn. Một lần nữa, nhìn vào số liệu thống kê thực tế, khoảng 15% bệnh nhân Glôcôm sẽ mất khả năng đọc ở một mắt. Đó là một bi kịch đối với họ và làm tổn thương khả năng của họ để làm một số việc đòi hỏi tầm nhìn để nhìn thấy trong 3 chiều, được gọi là nhận thức chiều sâu. Bị mất một bên mắt, người ta có nhiều khả năng làm đổ bể chén cơm vào bữa tối, hoặc vấp ngã trên cầu thang và lề đường. Tổn thương bệnh tăng nhãn áp làm giảm độ nhạy tương phản, vì vậy những gì có vẻ như một trang in đen trắng trước đây giờ có nhiều màu xám và trắng hơn. Lóa mắt là một vấn đề đối với bệnh nhân Glôcôm, khiến bạn phải khó chịu khi chuyển từ ánh nắng chói chang sang nội thất tối hoặc ngược lại. Chúng tôi thường nghe bệnh nhân nói rằng họ đang gặp khó khăn hơn trong việc đọc. Khi chúng tôi đo thị lực của chúng trên biểu đồ chữ cái trên tường, thị lực có khi đạt đến 8 phần hay 9 phần 10, có khi là 10 phần. Có lẽ sự mất tinh tế của các tế bào thần kinh gần thị lực trung tâm, hoặc các ảnh hưởng khác của bệnh Glôcôm thực sự làm giảm khả năng đọc. Chúng tôi đã xác định rằng bệnh nhân Glôcôm có thể bắt đầu đọc với tốc độ bình thường, nhưng chậm đáng kể trong vòng 15-20 phút. Bệnh nhân Glôcôm cũng từ bỏ việc lái xe sớm hơn những người cùng tuổi mà không có vấn đề về thị lực. Mỗi tác động này là do mất một số tế bào hạch từ võng mạc trong mắt. Thực tế đã chỉ ra, Glôcôm gây ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt cho bệnh nhân, mặc cho bệnh nhân vẫn giữ thị lực.
Mặc dù đúng là hầu hết bệnh nhân tăng nhãn áp không đến giai đoạn mất thị lực nghiêm trọng, nhưng chức năng thị lực ở một số bệnh nhân tăng nhãn áp bị suy giảm chậm theo thời gian, ngay cả khi được điều trị thích hợp. Sự suy giảm này phần lớn rất nhỏ và hầu hết sẽ không bị ảnh hưởng trong suốt cuộc đời của họ. Tuy nhiên, một số ít những người bị bệnh Glôcôm tiến triển nặng hơn với tốc độ lớn hơn nhiều so với những người còn lại. Đối với những người tiến triển chậm, điều trị tiêu chuẩn là hoàn toàn đủ, trong khi đối với những người hiếm hơn mắc bệnh nặng hơn, điều trị cũng phải tích cực. Một số người chỉ cần kiểm tra thường xuyên và thậm chí không cần điều trị giảm áp lực, trong khi những người khác phải phẫu thuật để cứu thị lực. Tuy nhiên, dù thuộc nhóm nào đi chăng nữa, thì thị lực sẽ có thể được cứu với một kế hoạch và lịch khám tốt được bác sĩ và bệnh nhân cùng chung tay thực hiện.
--- o0o ---
Các thông tin khác
